Sản phẩm hữu cơ hay Organic Food đang là một cụm từ được tìm kiếm khá nhiều trong lĩnh vực thực phẩm, vì những lợi ích mà các sản phẩm này mang lại cho sức khỏe người tiêu dùng, cũng như bảo vệ môi trường tự nhiên. Vậy sản phẩm hữu cơ là gì? Những ưu – nhược điểm của các sản phẩm hữu cơ đối với con người cũng như thiên nhiên ra sao?
I- Sản phẩm hữu cơ là gì?
Sản phẩm hữu cơ hay Organic food là khái niệm để chỉ các thực phẩm được nuôi, trồng, xử lý và chế biến theo tiêu chuẩn của ngành nông nghiệp hữu cơ. Các loại sản phẩm này không dùng hóa chất như phân bón hóa học, chất bảo quản, thuốc trừ sâu, hormon tăng trưởng, kháng sinh hay những sinh vật biến đổi gen.
II- Sản phẩm hữu cơ bao gồm những loại gì?
Các sản phẩm hữu cơ cũng rất đa dạng từ thực phẩm tươi như rau củ, thịt cá, trứng, sữa… cho đến các thực phẩm được chế biến sẵn như soda, ngũ cốc, bánh quy…chứ không chỉ nông nghiệp và chăn nuôi.
Sản phẩm hữu cơ được chia thành 2 loại:
-
Sản phẩm hữu cơ từ thực vật: đây là những thực phẩm không sử dụng phân bón tổng hợp hay thuốc trừ sâu. Người nông dân dùng phân bón tự nhiên như: mùn cưa, phân gà, phân hữu cơ… các biện pháp sinh học để kiểm soát mầm bệnh, trồng các loại cây có tác dụng xua đuổi côn trùng, dùng nguyên liệu thiên nhiên để tránh các loài sâu bọ, ốc sên… tới ăn cây.
-
Sản phẩm hữu cơ từ động vật: đây là những thực phẩm từ động vật để lấy thịt, trứng, sữa… được nuôi thả ngoài trời, dùng thức ăn hữu cơ không có thuốc kháng sinh hay chất kích thích tăng trưởng.
Còn riêng đối với các sản phẩm được chế biến sẵn như soda, bánh quy… thì không hề có chất phụ gia, chất bảo quản hay chất tạo màu.
III- Những ưu – nhược điểm của sản phẩm hữu cơ
1. Ưu điểm
– Đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng
Vấn đề sức khỏe luôn là điều được người tiêu dùng ưu tiên hàng đầu, chính vì thế mà thực phẩm hữu cơ được lựa chọn khá nhiều bởi sự an toàn, không có các hóa chất nhân tạo, hạn chế tối đa dư lượng thuốc trừ sâu, chứa các axit béo omega-3 cao hơn so với các thực phẩm khác. Các sản phẩm từ sữa cũng chứa nhiều vitamin E, Carotenoids và sắt cao hơn. Còn sản phẩm từ thịt hữu cơ sẽ có lượng chất béo không bão hòa cao hơn tới 23%.
– Hàm lượng dinh dưỡng cao hơn và ngon hơn
Những sản phẩm rau, củ, quả được trồng với phương pháp hữu cơ thường có hương vị ngon hơn, tự nhiên hơn, bởi chúng vẫn sẽ giữ trọn hương vị vốn có so với các loại phi hữu cơ vì các mặt hàng này phát triển chậm hơn, có hàm lượng nước thấp hơn. Bên cạnh đó, sản phẩm hữu cơ còn chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn 40% so với các mặt hàng khác, còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư, đường huyết cao…
– Giảm thiểu chi phí phát sinh
Trên thực tế có một số sản phẩm hữu cơ rẻ hơn so với các loại thực phẩm không hữu cơ, điều này bạn sẽ dễ bắt gặp hơn khi chọn mua tại các nhà cung cấp địa phương. Bởi việc tiêu thụ các hàng hữu cơ còn giúp hạn chế nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe từ thuốc trừ sâu, mà bạn không cần phải chi phí quá nhiều cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, nhờ vào việc lựa chọn những thực phẩm cũng như chế độ ăn uống lành mạnh.
Các thực phẩm hữu cơ thường ít khi phải vận chuyển đi các tỉnh khác, nên hầu như các cửa hàng đều có mặt hàng được trồng tại địa phương, phục vụ những người tiêu dùng ngay tại đó. Việc tiêu thụ thực phẩm này giúp cho nền kinh tế của địa phương được tái đầu tư lợi nhuận.
– Giảm thiểu nguy cơ tiêu thụ kháng sinh
Đối với mỗi quy trình chuỗi thức ăn truyền thống thường được sử dụng kháng sinh cho động vật, mục đích để ngăn ngừa bệnh tật cho vật nuôi, những loại thuốc này vẫn sẽ còn đọng lại cho tới khi đến tay người tiêu dùng. Trong khi đó, thực phẩm hữu cơ lại không dùng bất kỳ hormone kích thích tăng trưởng hay kháng sinh nào, cấm các kỹ thuật di truyền chiếu xạ vì thế rất an toàn cho sức khỏe của người sử dụng.
– Có thể để được đông lạnh mà không giảm dinh dưỡng của sản phẩm
Trong trường hợp không mua được sản phẩm tươi thì người tiêu dùng vẫn có thể mua các mặt hàng đã chín, những thực phẩm này được đông lạnh mà không làm giảm đi nhiều độ dinh dưỡng. Bạn có thể mua rau đông lạnh hữu cơ tại các cửa hàng để bổ sung thực đơn cho gia đình, mà lại giảm chi phí khi mua hàng với số lượng lớn.
2. Nhược điểm
– Mất nhiều công sức trong sản xuất
Vì đây là phương pháp trồng trọt và chăn nuôi tự nhiên nên sẽ mất nhiều thời gian, công sức trong sản xuất. Số lượng lao động thể chất cần thiết để đưa vào sản xuất cũng cao hơn, ít có quy trình tự động và thực hiện chủ yếu bằng thủ công, cho nên quy trình này chắc chắn sẽ tốn nhiều chi phí.
– Sản phẩm hữu cơ có giá cao hơn với sản phẩm khác
Theo thống kê và so sánh chi phí tiêu thụ của những mặt hàng hữu cơ, thì kết quả cho thấy sản phẩm hữu cơ có giá trung bình cao hơn các sản phẩm khác khoảng 47%. Nhưng cũng có một số mặt hàng rẻ hơn hay có cùng chi phí, chẳng hạn như dầu ô liu, phô mai kem, cà rốt…
– Không đa dạng và ít khi có sẵn
Nếu so với các mặt hàng truyền thống được sản xuất đại trà thì thực phẩm hữu cơ không đa dạng, lại không phải lúc nào cũng có sẵn. Bởi nhu cầu sử dụng ngày càng tăng, nguồn hàng không đủ để đáp ứng tối đa nhu cầu của người tiêu dùng. Cùng với đó, thời gian sử dụng cũng được ngắn hơn các mặt hàng khác, vì sản phẩm hữu cơ không hề chứa chất bảo quản, điều này gây lãng phí cho những mặt hàng không sử dụng được.
– Dễ ảnh hưởng bởi môi trường
Sản phẩm hữu cơ thường dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường hơn so với những mặt hàng khác. Một trong những yếu tố chính gây ra mức độ hư hỏng cao cho sản phẩm là thay đổi môi trường, cho nên trong cửa hàng rau củ phải hạn chế tối đa việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và giữ ở một nhiệt độ thích hợp. Nếu xử lý quá mức sẽ gây thiệt hại nặng cho một số mặt hàng, làm giảm thời gian sử dụng.
IV. Mẹo lựa chọn thực phẩm an toàn cho gia đình
Cho dù bạn lựa chọn bất kỳ một loại thực phẩm nào, từ truyền thống cho tới hữu cơ thì cũng cần lưu ý:
-
Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng: bạn nên lựa chọn những cửa hàng uy tín, có thương hiệu để chọn mua sản phẩm, tránh gặp phải những mặt hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không đảm bảo.
-
Xem kỹ nhãn mác: khi sản phẩm có nhãn mác rõ ràng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin, để lựa chọn được thực phẩm an toàn hơn.
-
Ưu tiên sử dụng thực phẩm tươi: để có được một bữa ăn ngon và đảm bảo sức khỏe thì bạn nên chọn lựa sản phẩm tươi thay vì đóng hộp, đóng gói. Mua trái cây và rau củ trong mùa để thực phẩm được tươi, tránh mua các loại rau củ trái mùa.
-
Sơ chế thực phẩm kỹ trước khi chế biến: Đây là điều giúp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho gia đình bạn.